Logo della Provincia del Medio Campidano

Sardegna

Salta la barra di navigazione e vai ai contenuti

Vivere la campagna

Su bilinguismu

Ita est
Sa Lìngua Sarda est una lìngua neolatina o romanza chi bolit nai, duncas, chi su Sardu est fillu de su Latinu. Su Latinu in Sardìnnia dd’ant betiu is sordaus romanus in su 238 i.C..
De Sigismondo Arquer (1530 - 1571) finsas a Max Leopold Wagner (1880 - 1962), passendi po Friedrich Diez (1794 - 1876), su Sardu est connotu che lìngua a duas cambas (est a nai “bi-polari”) ca tenit duas bariedadis mannas: su Sardu campidanesu in sa Sardìnnia de giossu (de Casteddu finsas a Aristanis) e su Sardu logudoresu-nugoresu in sa Sardìnnia de mesu (Brabaxa) e de susu (Logudoru, Meilogu e ìsulas linguìsticas de Luras e Terranoa).
De una circa sòtziu-linguìstica de sa R.A.S. (Regioni Autonoma de sa Sardìnnia) de su 2007 nd’est bessiu a pillu chi su Sardu est fueddau e cumprèndiu assumancus de su 68% de is Sardus (unu millioni e duxentus milla). A-i custus tocat a aciungi is Sardus disterraus in Terramanna ca funt unus cincuxentus milla.

Is Bariedadis.

Su sardu est fillu de su latinu e tenit duus bariedadis mannas: su campidanesu e su logudoresu-nugoresu. Est pròpriu cun s’arribu de is sordaus romanus in su 238 i. C. in Sardìnnia chi su latinu ddu iant spainau in s’ìsula. A primu in su campidanu chi, po su fatu de no tenni montis artus chi frimànt su movi de is lìnguas, iat arrecìdiu su latinu cun fatzilidadi, mentras in Brabaxa s’intrada fiat stètia prus tostada. Po su fatu chi is sordaus romanus nci iant postu tempus meda po binci is sardus de is montis artus de sa Sardìnnia de mesu. A s’acabu su campidanesu, po su fatu de essi prus acanta de su mari, iat pigau de is lìnguas de is meris bènnius in Sardìnnia (Romanus, bisantinus, pisanus, cadelanus-spanniolus; piemontesus, italianus) duncas est bessia una bariedadi prus “dinàmiga” e mudòngia mentras su logudoresu, strintu e defensu de is montis, est bessiu prus “conservativu” e serrau a is novidadis.

Sa Minoria in sa minoria.

Is bariedadis de su sardu funt duas: su campidanesu e su logudoresu-nugoresu. Ma in Sardìnnia si chistionant atrus dialetus chi no funt sardus. Est a nai: in S’Alighera su cadelanu (dialetu chi nd’est bessiu de sa lìngua de is cadelanus-aragonesus candu fìant is meris de sa Sardìnnia), in Gaddura su gadduresu, in Tàtari su tataresu e funt totus e duus dialetus toscu-cossus ( tosco-corsi) e in s’ìsula de Carloforte e in sa bidda de Calasetta su dialetu genovesu.